Vitamin và khoáng chất là những chất dinh dưỡng mà cơ thể mà cơ thể chúng ta cần để hoạt động bình thường và khỏe mạnh. Hầu hết các loại vitamin và khoáng chất cơ thể con người không thể tự tổng hợp được mà cần phải bổ sung thông qua đường ăn uống bằng các loại thực phẩm chứa vitamin và khoáng chất hay các loại thực phẩm chức năng.

Bài viết sau đây hangnhapmy.us sẽ giúp các bạn hiểu rõ về vitamin là gì cũng như vai trò của vitamin đối với cơ thể chúng ta. 

Vitamin là gì? 

Vitamin là các hợp chất hữu cơ thiết yếu cần cho quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng của cơ thể, mà con người không thể tự sản sinh đủ được (có thì cũng rất ít) mà phải bổ sung thông các thức ăn hàng ngày.

Cơ thể thiếu hụt vitamin có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động của cơ thể cũng như tăng nguy cơ mắc một số vấn đề sức khỏe bao gồm bệnh tim, ung thư và sức khỏe xương kém (loãng xương).

Trong đó, vitamin bao gồm 13 loại đã được công nhận bao gồm: Vitamin A, B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12, C, D, E, K. Mỗi loại vitamin sẽ có cấu tạo và tính chất khác nhau, đóng những vai trò quan trọng khác nhau đối với cơ thể. 

Chức năng của vitamin là gì?

Cơ thể con người cần 1 lượng nhỏ các loại vitamin thiết yếu thế nhưng lại đóng vai trò quan trọng giúp duy trì sự sống và hoạt động của cơ thể. Cụ thể chức năng của vitamin trong cơ thể:

• Vitamin là thành phần cấu tạo nên tế bào, để duy trì sự sống và phát triển tế bào
• Chúng tham gia vào quá trình chuyển hóa các chất
• Có chức năng tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể
• Điều hòa các chức năng tim và hệ thần kinh
• Có tác dụng như một chất xúc tác giúp đồng hóa và biến đổi thức ăn, tạo ra năng lượng để cơ thể hoạt động
• Bảo vệ tế bào tránh được sự tấn công của các tác nhân gây nhiễm trùng nhờ vào đặc tính chống lại oxy hóa, khử được độc và tránh được các tổn thương ở cấu trúc.
• Tham gia vào quá trình hỗ trợ điều trị bệnh lý, tăng cường sức khỏe 

Phân loại vitamin

Mỗi loại vitamin sẽ có mỗi công dụng khác nhau nhưng tất cả vitamin đều có vai trò quan trọng và rất cần thiết đối với cơ thể chúng ta.

Trong đó, Vitamin được chia làm 2 loại:

1. Vitamin tan trong chất béo

Vitamin tan trong chất béo hay còn được gọi là vitamin tan trong dầu, gồm 4 loại: vitamin A, vitamin D, vitamin K, vitamin E.

Những vitamin này hòa tan trong dung môi hữu cơ, chúng được hấp thụ và vận chuyển tương tự như các loại chất béo 

Vitamin A

Vitamin A hay còn được gọi là Retinol, có vai trò quan trọng với chức năng của mắt. Ngoài việc giúp mắt thích nghi với việc thay đổi ánh sáng, vitamin A còn hỗ trợ phát triển xương, răng, sinh sản, sự phân chia tế bào, biểu hiện gen và điều hòa hệ thống miễn dịch. Vitamin A còn được xem như một chất chống oxy hóa góp phần hỗ trợ ngăn ngừa một số bệnh ung thư. 

Thiếu vitamin A có thể dẫn đến mù lòa nếu không được điều trị kịp thời, khiến da trở nên khô ráp. Ở trẻ em nếu thiếu vitamin A sẽ rất dễ mắc bệnh sởi.

Bổ sung vitamin A:

• Các loại thực phẩm có chứa vitamin A như: gan bò, khoai lang, cà rốt, rau bina, ớt chuông
• Một số thực phẩm chức năng bổ sung vitamin A thông dụng như: Vitamin A Now Foods, Nature Made Vitamin A,...

Vitamin D

Vitamin D hay còn được gọi là vitamin mặt trời vì cơ thể con người có thể hấp thụ loại vitamin này thông qua tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Chúng có vai trò quan trọng trong việc hình thành canxi trong xương và răng, duy trì mật độ canxi trong cơ thể.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nếu cơ thể bị thiếu vitamin D có thể dẫn đến suy giảm nhận thức, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Thiếu vitamin D ảnh hưởng trực tiếp đến hệ miễn dịch, nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch cũng nhiều hơn. 

Bổ sung vitamin D:

• Các loại thực phẩm có chứa vitamin D như: trứng gà, các loại nấm tự nhiên, các loại cá giàu chất béo, sữa, nước cam,..
• Một số thực phẩm chức năng chứa vitamin D như : Viên uống Puritan's Pride, Viên uống Nature Made bổ sung vitamin D3, ....

Vitamin K

Vitamin K tham gia vào quá trình đông máu, giúp cho máu ngừng chảy trong các trường hợp đặc biệt như bệnh gan, chứng kém hấp thụ hay những người phải sử dụng kháng sinh hằng ngày. Vitamin K cùng với canxi giúp cho xương chắc khỏe.

Nếu cơ thể bị thiếu vitamin K, trong những trường hợp cần thiết máu không thể đông lại. Ngoài ra nguy cơ xảy ra loãng xương cũng sẽ rất cao nếu thiếu vitamin này.

Những thực phẩm chứa vitamin K như: rau cải bó xôi, bắp cải, bông cải xanh, cần tây, dưa chuột,...

Vitamin E

Vitamin E là một chất dinh dưỡng quan trọng đối với thị lực, sinh sản và máu. Vitamin E còn có đặc tính chống oxy hóa chống lại các tế bào gốc tự do, nên có thể ngăn ngừa nguy cơ ung thư và các chứng liên quan đến tim mạch.

Nếu thiếu vitamin E cơ thể chúng ta sẽ bị thiếu máu, gây ảnh hưởng đến thị lực và rối loạn thần kinh. 

Bổ sung Vitamin E:

• Một số thực phẩm giàu vitamin E như: Các loại hạt ( hạt hướng dương, hạt đậu,.. ) dầu ô liu, rau chân vịt, quả bơ, tôm, bí đỏ,..
• Một số loại thực phẩm chức năng bổ sung vitamin E phổ biến như: Viên uống vitamin E của mỹ Kirkland Signature, Vitamin E Puritan's Pride, viên uống bổ sung Vitamin E 400 IU của Member’s Mark,...

2. Vitamin tan trong nước

Nhóm vitamin này vô cùng quen thuộc với chúng ta vì chúng có trong hầu hết các loại trái cây, rau xanh và ngũ cốc nguyên chất. Chúng tuần hoàn trong cơ thể nhờ vào môi trường nước.

Có nghĩa là lượng vitamin này sẽ không tích tụ trong cơ thể  mà lượng vitamin dư thừa sẽ được thải qua đường dẫn nước tiểu. Gồm có vitamin B và vitamin C.

Vitamin B

Vitamin B có vai trò quan trọng đối với hệ thần kinh và các cơ quan khác, trong đó có cả da và tóc. Trong quá trình chuyển hóa thức ăn trong cơ thể, vitamin B có khả năng chuyển hóa lượng enzym và protein tạo ra năng lượng để hoạt động. 

Tùy vào từng loại vitamin B mà cơ thể bị thiếu hụt sẽ gây ra những triệu chứng, bệnh lý khác nhau.

• Thiếu vitamin B1 gây sụt cân, phản xạ kém, giảm khối lượng cơ bắp, ngứa tê bàn tay hoặc bàn chân.
• Thiếu vitamin B2 gây các bệnh về da, rụng tóc.
• Thiếu vitamin B3 gây đau đầu mệt mỏi.,...

Bổ sung Vitamin B:

• Một số loại thực phẩm chứa nhiều vitamin B như các loại thịt đỏ, cá hồi, trứng sữa, các loại hàu, hến,..
• Những loại thực phẩm bổ sung vitamin B như: Vitamin B của Nature Made Super B-Complex, Viên uống Nature’s Bounty Vitamin B12, Viên uống bổ sung B12 Kirkland,...

Vitamin C

Vitamin C không còn xa lạ với chúng ta, hay còn gọi là axit ascorbic. Có chức năng quan trọng đối với các hoạt động của xương, cơ bắp và các mô liên kết. Các chế phẩm từ vitamin C giúp điều trị các bệnh cảm cúm, tăng cường sức đề kháng và làm lành vết thương. 

Cơ thể con người khi bị thiếu hụt vitamin C dễ gây ra các bệnh lý như thiếu máu, thoái hóa khớp, nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bệnh scorbut. Do đó chúng ta cần bổ sung vitamin C đầy đủ. 

Bổ sung Vitamin C:

• Những loại thực phẩm giàu vitamin C như là các loại quả họ cam, bưởi; măng tây, bông cải xanh, cà chua,...
• Một số loại thực phẩm chức năng bổ sung vitamin C: Vitamin C 1000mg puritan's pride, Viên Nhai Vitamin C 500mg Kirkland Signature, Viên uống bổ sung Super C Nature Made,...

Khoáng chất là gì?

Khoáng chất là dưỡng chất thiết yếu cơ thể cần một lượng nhỏ để tham gia trực tiếp vào các hoạt động của tế bào, có tác dụng cân bằng nội môi, duy trì mật độ xương trong cơ thể con người và hỗ trợ cho hệ thần kinh. 

Khoáng chất thường được cơ thể hấp thụ hiệu quả hơn thông qua đường ăn uống hơn là ở dạng bổ sung. Và lượng khoáng chất cần thiết sẽ khác nhau tùy theo theo độ tuổi, giới tính, tình trạng sinh lý và đôi khi tình trạng sức khỏe của họ. 

Phân loại khoáng chất

Có 2 loại khoáng chất:

1. Khoáng chất đa lượng

Khoáng chất đa lượng là nhóm chất mà cơ thể cần với lượng khá lớn 250mg/ngày. Gồm: canxi, phốt pho, lưu huỳnh, magie và 3 chất điện phân natri, clo và kali

Canxi

Canxi chiếm từ 1,5% -2% khối lượng cơ thể, phân bố 99% ở xương, răng móng và 1% trong máu. Canxi giữ vai trò quan trọng là thành phần cấu tạo nên xương, giúp cho xương chắc khỏe phòng ngừa loãng xương, giảm các tình trạng đau nhức xương khớp. 

Bổ sung canxi:

• Các loại thực phẩm có chứa nhiều canxi như: các loại hạt, sữa và các chế phẩm từ sữa, rau lá xanh,... 
• Các loại viên uống bổ sung canxi như: Viên uống bổ sung Canxi Citracal Maximum Calcium Citrate, Puritan's Pride Calcium, Kẹo gấu bổ sung Canxi cho trẻ em L’il Critters Calcium

Photpho

Photpho có vai trò trong quan trọng đối với sự phát triển của xương và răng. Chúng cũng tham gia vào quá trình đông máu, co cơ và chức năng thận cũng như tái tạo lại các mô tế bào và đảm bảo nhịp tim hoạt động bình thường

Một số loại thực phẩm chứa nhiều photpho như: Thịt gia cầm và thịt cá, các loại hạt, quả hạch, các loại đậu

Lưu huỳnh

Lưu huỳnh là khoáng chất phong phú thứ ba trong cơ thể, khoảng một nửa tập trung ở cơ bắp, da và xương, rất cần thiết cho sự sống. Lưu huỳnh tạo nên các axit amin quan trọng được sử dụng để tạo protein cho tế bào, mô, hormone, enzyme và kháng thể.

Những loại thực phẩm chứa lưu huỳnh như các loại hải sản, măng tây, củ cải đen, hành, tỏi, các cây và sản phẩm của cây có dầu, trứng, thịt.

Magie

Magie đóng vai trò giúp cơ thể xây dựng các tế bào xương mới, tăng mật độ khoáng xương, làm giảm tỷ lệ gãy xương do loãng xương. Magiê rất cần thiết để thúc đẩy quá trình hấp thụ Canxi. Nếu không có đủ magie thì canxi trong cơ thể có thể góp nhặt từ các mô mềm và gây viêm khớp.

2. Khoáng chất vi lượng

Dù cơ thể chúng ta chỉ cần một lượng nhỏ những khoáng chất vi lượng nhưng chúng cũng góp phần đáng kể vào hoạt động sống của con người.

Khoáng chất vi lượng bao gồm các chất: kẽm, sắt, mangan, đồng, Iốt, selen.

Cách bổ sung vitamin và khoáng chất tốt nhất 

Để cơ thể chúng ta được phát triển một cách toàn diện, duy trì và cân bằng các hoạt động sống thường ngày, vì thế chúng ta cần bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất. Mỗi người sẽ có những nhu cầu về từng loại vitamin và khoáng chất khác nhau, chúng ta có thể lựa chọn để cơ thể hấp thụ vitamin từ các loại thực phẩm tự nhiên hoặc những loại thực phẩm chức năng. 

Đối với những người không bổ sung đủ dinh dưỡng từ bữa ăn có thể sử dụng các loại thực phẩm bổ sung để đảm bảo lượng vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Với vô số loại thực phẩm chức năng hiện có trên thị trường, tùy vào từng sản phẩm có những cách bổ sung và thời điểm sử dụng khác nhau. 

Cơ thể con người có thể hấp thụ tốt vitamin hơn so với thức ăn, do đó chúng ta nên dùng chúng trong thời điểm sau khi ăn bữa chính hoặc bữa nhẹ. 

• Đối với các loại vitamin hòa tan trong dầu: chúng cần được tiêu thụ cùng lúc với chất béo có trong bữa ăn để cơ thể chúng ta có thể hấp thụ một cách tốt nhất. 
• Đối với các loại vitamin hòa tan trong nước: cần được bổ sung mỗi ngày. Bạn cũng có thể kết hợp sử dụng các loại thực phẩm chức năng bổ sung các loại vitamin hoặc vitamin tổng hợp cùng với thức ăn. Đối với loại vitamin B12, cơ thể sẽ hấp thụ chúng tốt nhất trong các bữa ăn, do đó bạn nên sử dụng chúng kèm theo các loại thức ăn.

Uống một liều lượng lớn các khoáng chất cùng lúc có thể khiến chúng cạnh tranh nhau để được hấp thụ. Do đó, tốt nhất chúng ta không nên sử dụng các chất bổ sung canxi, magie và kẽm cùng lúc với nhau. Thêm vào đó, ba loại khoáng chất này sẽ dễ hấp thụ hơn nếu bạn sử dụng chúng cùng với thức ăn, vì vậy nếu có sự chỉ định của bác sĩ, bạn nên dùng chúng trong các bữa ăn chính hoặc bữa phụ khác nhau.